نقش جنسیت در بروز بیماری های روانی

آیا جنسیت در مبتلا شدن به بیماری روانی مؤثر است؟

بله، جنسیت در بیماری های روانی تأثیر دارد. همه ی افراد با هم تفاوت دارند و تفاوت زن و مرد، بر دامنه ی این تفاوت ها می افزاید. مرد و زن از نظر ساختار جسمی، از نظر ساختار بیولوژیک، هورمونی و ویژگی هایی که به منظور تولید مثل به آنان بخشیده شده، با هم متفاوت هستند.
زن و مرد از لحاظ خصوصیات رفتاری یا حسی با هم فرق دارند. البته تفاوت ها خیلی عمده نیستند، همه کم و بیش، می دانند زن و مرد چه تفاوت هایی دارند. ممکن است در جوامع مختلف با فرهنگ های گوناگون این تفاوت ها زیاد باشد.
زن ها نسبت به مردها، بیشتر به برخی بیماری های روانی مبتلا می شوند. گاهی طبق آمار، میزان بیماری در زنان دو برابر مردان است. این مسئله می تواند به دلایل زیادی باشد: در درجه ی اول علت بیولوژیک و فیزیولوژیک است که نقشی برجسته تر دارد. غدد داخلی جنسی زن و مرد و تفاوت هورمون های آن ها تأثیرهای متفاوتی دارند. وظایفی که طبیعت بر دوش زن و مرد گذاشته متفاوت است. زن ها مشکلی به نام عادت ماهانه دارند، باردار می شوند و زایمان می کنند. دوره ی شیر دادن به کودک دارند و همه ی این ها از نظر زیست شناسی و فیزیولوژی، اهمیت دارند. همین عادت ماهانه ی زن ها، با افت و خیزهای جسمی و روانی زیادی همراه است. مشکلاتی که برای زن ها قبل از عادت ماهانه، در طول آن و پس از آن روی می دهد، گاهی بسیار مشکل ساز و مسئله آفرین است.
زن ها حامله می شوند. به قول برخی از نویسندگان و صاحب نظران، خود حاملگی نوعی بیماری است. از زمانی که رحم زن، میزبان جنین می شود تا زمانی که نوزاد به دنیا می آید، نه ماه به درازا می کشد؛ در طول این مدت در بدن مادر تغییراتی پیدا می شود که از برخی بیماری ها جدی تر هستند. خیلی از بیماری های روانی، بعد از زایمان آشکار می شوند. اصولاً حداقل یک اختلال خلقی یا یک حالت افسردگی، گریبان اکثر زن ها را می گیرد. زن در این دوره کم تحمل و تحریم پذیر می شود و بیش از معمول تمایل به گریستن دارد. یکی دو روز بعد از زایمان، وقوع این پدیده ها شایع است. ولی گاهی اوقات، این حالت ها جدی تر می شود و افسردگی یا ناهنجاری های روانی بسیار شدیدی چهره می نماید. در واقع، زایمان ممکن است عامل آشکارساز بیماری هایی شود که آمادگی ابتلا به آن قبلاً در زن به شکلی پنهان وجود داشته است. دلیل این که خانم ها از نظر جسمی و کالبدی، آمادگی بیشتری برای بیماری های روانی دارند، همین عادت ماهانه، حامله شدن و زایمان است.
اما عوامل دیگری هم وجود دارد که باعث می شود زنان بیشتر به بیماری های روانی مبتلا شوند. در جوامع مردسالار، سنت ها، عادات و قوانین به نحوی تنظم شده یا می شود که معمولاً زنان را از نظر حقوقی یا عاطفی به مقدار زیادی در تنگنا و فشارهای روانی قرار می دهد.
در بعضی از جوامع، زنان در بعضی از امور، نسبت به مردان از حقوق برابر برخوردار نیستند و از نظر اقتصادی نیز وضعیتی متفاوت دارند. میزان دستمزدی که به مردها پرداخت می شود بیشتر از دستمزدی است که به زن ها پرداخت می شود. نتیجه این می شود که مسائل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و قانونی معمولاً فشارها و استرس های بیشتری روی زنان وارد می آورد. در خیلی از کشورها، میزان افسردگی زنان در کل جمعیت ، گاهی تا دو برابر بیشتر از مردها است. گرچه این را هم نباید از نظر دور داشت که در زمینه ی بیماری های جسمانی، مانند بیماری های قلبی، احتمال مبتلا شدن مردها چند برابر زن ها است.
منبع مقاله: جلیلی، احمد؛ (1386)، شناخت بیماری های روانی، تهران: نشر قطره، چاپ دوم